Vì sao người dân không mặn mà với nhà ở xã hội cho thuê?

Theo chia sẻ của anh Nguyễn Thành Hưng, cán bộ công tác tại quận Hà Đông, nếu thuê nhà trong vòng 40 năm thì số tiền thuê gia đình anh phải bỏ ra khoảng từ 1,2 – 1,5 tỷ đồng, bằng với số tiền mua căn hộ nên anh quyết định không thuê.

Chị Bùi Thu Hương, cán bộ công tác tại quận Nam Từ Liêm thì cho biết: “Tâm lý đi thuê nhà vẫn không phải nhà của mình khiến tôi quyết định không thuê nhà ở xã hội mà chờ mua cho bằng được”.

Liên quan đến vấn đề này, một số chuyên gia bất động sản cũng lý giải, hầu hết người dân Việt Nam vẫn có tư tưởng sở hữu nhà. Ngay cả giới trẻ cũng vẫn muốn được sở hữu nhà ngay cả khi chưa đủ tiềm lực tài chính để mua nhà. Bên cạnh đó, một lý do quan trọng khiến các dự án này gặp khó khi cho thuê đó là các dự án đều xa trung tâm, nơi hạ tầng giao thông, hạ tầng xã hội chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt hàng ngày.

Chẳng hạn như dự án nhà ở xã hội tại huyện Quốc Oai có vị trí quá xa trung tâm nên rất kén khách. Dù chưa có nhà nhưng những người đang làm việc tại nội thành cũng không thể mua nhà về đây để ở được vì phải di chuyển quá xa.

Ông Nguyễn Văn Đính, Phó Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam đánh giá, các dự án nhà ở xã hội ở khu vực xa trung tâm thường thiếu nhiều điều kiện về kết nối giao thông với các khu vực khác, thiếu và yếu về chất lượng hạ tầng xã hội và dịch vụ. Trong khi đó, những nơi có nhiều cơ quan, doanh nghiệp, các tổ chức phát sinh nhiều lao động làm việc thì lại có rất ít dự án nhà giá rẻ, bình dân.

Đồng quan điểm, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam Trần Ngọc Hùng cho rằng: “Điều mà người dân cần là nơi ở chứ không phải chỉ là nhà ở. Thứ nhất là nơi ở phải có hạ tầng giao thông, điện nước, trường học,… Thứ hai là môi trường xung quanh phải đáp ứng nhu cầu làm việc của con người. Đây cũng là một trong các lý do khiến nhà ở xã hội cho thuê hiện nay kém hấp dẫn”.

Mặc dù thực tế việc cho thuê nhà ở xã hội đang gặp nhiều khó khăn nhưng theo ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, về lâu dài, người dân cần chuyển từ quan niệm phải “sở hữu nhà” sang “có chỗ ở”, có nghĩa là có thể đi thuê nhà. Vì thực tế, tại các thành phố lớn của Việt Nam, trong đó có Hà Nội giá nhà vẫn còn cao so với thu nhập của dân khiến người thu nhập thấp, người trẻ khó tiếp cận với việc mua nhà.

Ông Nam chia sẻ: “Với người trẻ, chưa có nhiều tích lũy, có thể cân nhắc không nên dốc hết tiền mua nhà mà vẫn có chỗ ở như mong muốn bằng cách đi thuê nhà tại những dự án phù hợp hoặc nhà ở xã hội để thuận lợi cho công việc của mình”.

Theo đại diện một doanh nghiệp đã đầu tư nhiều dự án nhà ở xã hội tại các quận Hoàng Mai, Long Biên và Hai Bà Trưng, chính sách cho thuê nhà ở xã hội hiện nay khiến cả chủ đầu tư và người thuê đều gặp khó. Bản thân người thuê nhà cũng muốn mua luôn căn hộ đang thuê để ổn định lâu dài nhưng lại bị khống chế thời gian, còn chủ đầu tư thì chậm thu hồi được vốn. Vì vậy, theo đề xuất của chủ đầu tư này, chính sách cho thuê cần linh hoạt hơn nữa cho cả chủ đầu tư và người mua nhà. Cụ thể, đối với các chủ đầu tư trong trường hợp cho thuê khó khăn thì cần phải được điều chỉnh để bán thu hồi vốn, đối tượng mua nhà cần nên mở rộng hơn nữa.

Dẫn chứng rõ hơn quan điểm trên của đơn vị chủ đầu tư, ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam đưa ra ví dụ, tại Hàn Quốc, người nghèo, người không đủ khả năng thuê nhà sẽ được Chính phủ cho thuê nhà với mức giá thấp hơn thị trường khoảng 30%. Nhóm có thu nhập cao hơn được áp dụng phí thuê nhà thấp hơn giá thị trường khoảng 15 – 16%. Còn nhóm có thu nhập trung bình, Chính phủ Hàn Quốc hỗ trợ mức lãi suất thấp hơn để họ có thể mua nhà…

Từ câu chuyện của Hàn Quốc, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần phải quy hoạch vị trí xây dựng nhà ở xã hội phù hợp, đồng bộ về cơ sở hạ tầng, cần sửa đổi cơ chế chính sách đối với nhà ở xã hội, đặc biệt là với các thành phố lớn như Hà Nội phải có cơ chế đặc thù trong quá trình phát triển nhà ở xã hội nói chung, nhà ở xã hội cho thuê nói riêng nhằm tạo cơ chế mở cho cả chủ đầu tư và người dân.